عرفي خلر وماشك:
خلر يا سنگنك و ماشك از گياهان علوفه اي يكساله و از خانواده بقولات هستند كه با توجه به كوتاه بودن طول دوره رشد و نمو و امكان كشت آنها در زمان هاي مختلف ، مي توان آنها را بعد از برداشت گندم ،جو و كلزا در شمال غرب كشور و استان هاي مركزي جهت كشت دوم (كشت تابستانه) و توليد علوفه و كود سبز مورد استفاده قرارداد.اين گياه در مقايسه با شبدر ،يونجه ،اسپرس و ساير گياهان علوفه اي ارزش غذايي يكساني داشته و پروتين آنها با توجه به مرحله اي از رشد كه برداشت مي شوند بين 12 تا 20 درصد متغير مي باشد.به جهت اهميتي كه اين گياهان در ميان گياهان علوفه اي از نظر تغذيه دام ، كاشت در اراضي كم بازده، مقاومت به سرما و كم آبي و همچنين نقشي كه در حاصلخيزي خاك دارند ،به صورت چند منظوره مورد استفاده قرار مي گيرند. اين گياهان را مي توان در اكثر شرايط آب وهوايي به صورت ديم و آبي كشت نمود ولي بهترين شرايط آب و هوايي براي رشد خلر وماشك مناطق معتدل و معتدل سرد مي باشد.گونه هاي مناسب اين گياه را مي توان تقريبا در همه فصول سال به صورت كشت بهاره ، تابستانه ، پائيزه وهمچنين به صورت خالص ومخلوط با چاودار ،جو و يولاف كشت نمود.
مزاياي كشت خلر و ماشك:
1- اضافه شدن ازت به خاك
2- جلوگيري از فرسايش خاك
3- تهيه علوفه تازه و خشك براي دامها
4- تهيه كود سبز
5- كنترل علف هاي هرز تابستانه و رعايت تناوب زراعي
6- جلوگيري از آلودگي آب هاي زير زميني
ميزان بذر در هكتار ، عمق كاشت و نحوه كاشت:
بذر خلر و ماشك را مي توان به صورت دست پاش ، به وسيله بذر افشان يا بذر كار رديف كار گندم آبي و ديم كشت نمود. در صورت كشت دست پاش يا استفاده از بذر افشان ، بذرها توسط ديسك به زير خاك منتقل مي شوند و در صورت استفاده از رديفكار با توجه به بافت خاك ، بذرها بين 4 تا 6 سانتي متر زير خاك قرار داده مي شوند. ميزان بذر لازم با توجه به گونه شرايط كشت و وزن صد دانه بين 55 تا 75 كيلوگرم در هكتار براي ماشك و 100 تا 150 كيلوگرم براي خلر متغير است. ميزان تراكم بسته به هدف توليد بين 150 تا 250 دانه در متر مربع توصيه مي شود.چنانچه هدف از زراعت توليد كود سبز علوفه باشد ، تراكم بذر بيشتر در نظر گرفته مي شود.
كود:
براي دستيابي به عملكرد مناسب در امر زراعت بايد از مقدار لازم كود شيميايي استفاده كرد. استفاده از كود ازت زياد به علت تثبيت ازت هوا توسط باكتري هاي همزيست با ماشك و خلر ضروري نمي باشد ،مگر در مناطقي كه باكتري هاي مورد نظر در خاك وجود نداشته باشد.در صورت لزوم جهت استقرار بهتر گياه و افزايش عملكردمصرف 50 تا100 كيلوگرم در هكتار به عنوان شروع كافي است. نتايج برسي هاي انجام شده وجود باكتري هاي تثبيت كننده ازت را در خاك هاي استان گلستان نشان مي دهد. تعداد گره هاي تثبيت كننده ازت در شرايط آبي بيشتر از ديم مي باشد. از طرفي در صورت زراعت خلر وماشك به عنوان كشت دوم با توجه به عمق ريشه دواني(70 تا100 سانتي متر) ، اين گياه به راحتي از باقي مانده كودهاي مصرفي در زراعت قبلي (گندم و جو) كه بنا به دلايلي شسته شده و از دسترس گياه خارج شده اند استفاده نموده و از آلودگي آب هاي زير زميني جلوگيري مي كند. در صورت كشت پاييزه و بهاره ماشك ، به ويژه براي توليد دانه ، مصرف مقدار 100 تا 150 كيلو گرم فسفات دو آمونيوم و 50 تا 100 كيلو گرم سولفات دو پتاس كه در استحكام ساقه بسيار موثر است توصيه ميشود.
زمان كشت:
خلر و ماشك را تقريبا در همه فصول مي توان كشت كرد. عوامل متعددي در تعين زمان كشت موثر هستند كه بايد با توجه به شرايط و هدف كشت (دانه ، علوفه و كود سبز) به آن عمل كرد.ولي به دليل كوتاه بودن دوره رشد اين گياهان (70-60 روز تا مرحله 50 درصد گلدهي) و امكان كشت آنها در زمان هاي مختلف ، مي توان خلر و ماشك را در برنامه كشت دوم قرار داد.خلر و ماشك را ميتوان به عنوان كشت دوم بعد از برداشت محصولاتي چون گندم ، جو و كلزا در كليه مناطق شمال غرب كشور كاشت و در مرحله 50 درصد گلدهي (اواخر مهر ماه) به صورت چراي مستقيم و يا علوفه تر برداشت نمود ، يا به عنوان كود سبز جهت افزايش حاصلخيزي خاك مورد استفاده قرار داد. موضوع مهم در كشت دوم ، آب ، هوا وخاك است. چون در اين شرايط فاصله زماني براي رشد ونمو كوتاه و هوا گرم است ، بنابراين عمليات تهيه زمين بايد بدون وقفه انجام شده و يا به روش كشت بدون شخم و با استفاده از عميق كار گندم ديم ، خلر و ماشك كشت گردد تا از دوره زماني موجود كه براي رشد و نمو گياه مهم مي باشد حداكثر استفاده برده شود.
آبياري:
ميزان آب مورد نياز خلر و ماشك در زراعت آبي بسته به شرايط آب وهوايي ،زمان كشت ،بافت خاك به ويژه هدف كشت (علوفه ، دانه) تفاوت دارد.زراعت پائيزه خلر و ماشك نسبت به كشت بهاره 3-2 نوبت آبياري كمتري نياز دارد. تعداد دفعات آبياري در كشت تابستانه بين 5-4 نوبت بوده و فاصله آبياري بسته به خاك هاي مختلف و شرايط آب وهوايي بين 20-10 روز متفاوت مي باشد.
عمليات برداشت:
زمان برگردانيدن خلر و ماشك به زير خاك به عنوان كود سبز هنگامي است كه غلاف هاي پايين نيمه پر شده و گياه هنوز گلدار است. زمان برداشت با هدف توليد علوفه ، در مرحله 50 درصد گلدهي بوده كه اين عمليات را مي توان به وسيله داس يا دروگر انجام داد. علوفه برداشت شده پس از خشك شدن بر روي زمين ، بسته بندي شده و به سيلو منتقل مي شود.زمان برداشت اين محصول جهت استفاده دانه ، پس از پر شدن غلاف ها و رسيدن كامل گياه و شروع زوال برگ ها بوده و پس از برداشت و خشك شدن كامل محصول ، دانه هاي آن توسط خرمنكوب جدا شده و مورد استفاده قرار مي گيرد.
دستورالعمل كاشت – داشت و برداشت ماشك:
الف : كاشت
1 _ تاريخ كاشت : پاييزه
2 _ عمق كاشت : 5-3 سانتيمتر
3 _ مقدار بذر مصرفي : 60 كيلوگرم در هكتار
4 _ نوع بذر : علوفه اي مرغوب
5 _ نوع خاك : رسي و شني و تمام خاكها
6 _ شخم : در شخم عميق و نيمه عميق عمود بر هم جهت خرد شدن كلوخه ها و ديسك زدن
7 _ كوددهي : كود فسفات 150 - 100 كيلوگرم قبل از كاشت سولفات پتاسيم 100 - 50 كيلوگرم قبل از كاشت ازت 100 - 50 كيلوگرم به صورت سرك در چند نوبت
8 _ روش كاشت : به صورت رديفكار
9 _ روش آبياري : به صورت نشتي ، غرقابي
10 _ سله شكني : جهت حفظ رطوبت خاك و كنترل علفهاي هرز
ب : داشت
1 _ آبياري به فاصله 25 - 15 روز در 4 - 3 مرحله
2 _ وجين كردن
ج : برداشت :
1 _ زمان برداشت : در پايان مرحله گلدهي برداشت با مور درو مي گردد پس از خشك شدن با بيلر بسته بندي مي نمايند
2 _ عملكرد : 20 تا 25 تن علوفه تر 1200 تا 2000 كيلوگرم بذر در هكتار
دستورالعمل كاشت – داشت و برداشت خلر:
الف : كاشت
1 _ تاريخ كاشت : پاييزه
2 _ عمق كاشت : 5-3 سانتيمتر
3 _ مقدار بذر مصرفي : 150-100 كيلوگرم در هكتار
4 _ نوع بذر : علوفه اي مرغوب
5 _ نوع خاك : رسي و شني و تمام خاكها
6 _ شخم : در شخم عميق و نيمه عميق عمود بر هم جهت خرد شدن كلوخه ها و ديسك زدن
7 _ كوددهي : كود فسفات 150 - 100 كيلوگرم قبل از كاشت سولفات پتاسيم 100 - 50 كيلوگرم قبل از كاشت ازت 100 - 50 كيلوگرم به صورت سرك در چند نوبت
8 _ روش كاشت : به صورت رديفكار
9 _ روش آبياري : به صورت نشتي ، غرقابي
10 _ سله شكني : جهت حفظ رطوبت خاك و كنترل علفهاي هرز
ب : داشت
1 _ آبياري به فاصله 25 - 15 روز در 4 - 3 مرحله
2 _ وجين كردن
ج : برداشت :
1 _ زمان برداشت : در پايان مرحله گلدهي برداشت با مور درو مي گردد پس از خشك شدن با بيلر بسته بندي
مي نمايند
2 _ عملكرد : 30 تا 40 تن علوفه تر 1500 تا 2000 كيلوگرم بذر در هكتار
علفهاي هرز : ماشك كه شبيه خلر مي باشد كه جهت مبارزه با آن دانه بايد 24 ساعت در آب خيسانده شود و يا دانه به خوبي برشته شود و كشت متراكم بهترين و معمولترين روش مبارزه با علف هرز مي باشد.
|
روز بخير كاربر مهمان! 
